BAJO – MORSCY CYGANIE

Sampela. Wioska, której nie ma na mapach. Drewniana osada na morzu. Z daleka wydaje się, że dryfuje po powierzchni wody. Dopiero odpływ odsłania filary domów, osadzone na dnie. Tu nie ma ani skrawka ziemi, drzew, poletek uprawnych, warzywnych ogródków, a zamiast dróg są pomosty. Nie ma też pitnej wody. Trzeba ją kupować na pobliskiej wyspie.

Przypływy i odpływy, jak dzień i noc, wyznaczają rytm życia w Sampeli. Na połów wypływa się przed wschodem słońca, a wraca o poranku, zanim woda ucieknie spod wioski. Potem nigdzie popłynąć się nie da. Można chodzić po niemal suchym dnie i szukać trepangów, albo czekać, aż morze wróci.

Bajo, mieszkańców podobnych wiosek, ludzie lądu nazwali cyganami morskimi. Legenda głosi, że zamiast płuc Bajo mieli kiedyś skrzela. Do niedawna żyli wyłącznie na morzu, a za domy służyły im łodzie. Do Indonezji przybyli z sąsiednich Filipin, zajmując wody u wybrzeży Borneo, Sulawesi, Sumatry, Flores, i kilku mniejszych wysp. Mimo, że w ostatnich latach zaczęli budować domy, wciąż pozostają w ścisłym związku z morzem. Są świetnymi nurkami, potrafią zejść w głąb morza bez sprzętu nurkowego ponad 30 metrów i pozostać tam kilka minut na jednym oddechu. Dzieci umieją pływać, zanim uczą się chodzić. Podobno pod wodą widzą dwa razy lepiej niż ich rówieśnicy z lądu.

Dorośli mężczyźni zostają rybakami, kobiety – ich żonami, innych zajęć we wioskach na morzu nie ma. Dzieci rzucają szkołę po kilku klasach. Tam łowienia ryb się nie nauczą. Nastolatki zakładają rodziny, w wieku trzydziestu kilku lat Bajo są już dziadkami. Niektórym marzy się jednak inne życie. Siedemnastoletni Epi z Sampeli chciałby być piłkarzem, jak jego idol, Christiano Ronaldo. Wierzy, że się uda. W piłkę uczył się grać na miniaturowym boisku zbudowanym na morzu z martwych koralowców.

*Zdjęcia zostały zrobione we wioskach Bajo na archipelagach Wakatobi, Teogean i Banggai

Domy na wodzie w Malenge

Odpływ

Malenge. W drodze ze szkoły

Chłopcy zostają rybakami. Kobiety ich żonami. Innych zajęć we wioskach na morzu nie ma

Zabawa przed domem